En prestijli ödüle aday gösterilen Göbeklitepe finale kaldı
'Tarihin sıfır noktası' olarak nitelendirilen ve UNESCO Dünya Miras Listesinde yer alan Göbeklitepe, Avrupa Müze Forumu tarafından düzenlenen en prestijli müze ödülü olarak bilinen 'Avrupa Yılın Müzesi Ödülü' için finale kaldı.
European Museum Forum (Avrupa Müze Forumu) tarafından düzenlenen “Avrupa Yılın Müzesi Ödülü 2022” için finalistler belli oldu.
Geçtiğimiz Mayıs ayında Şanlıurfa İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Şanlıurfa Müze Müdürlüğü ve Turizm A.Ş. tarafından ortak yürütülen çalışmalarla yapılan başvuru sonucu adaylığı kabul edilen Göbeklitepe finale kaldı.
67 ülkeden birçok adaylık başvurusunun yapıldığı ödül için Göbeklitepe’nin yanı sıra, Van Müzesi ve Tunceli Müzesi de elemeleri geçerek finale kalan yerler arasında. Ancak ‘tarihin sıfır noktası’ olarak nitelendirilen ve UNESCO Dünya Miras Listesinde yer alan Göbeklitepe’ye, listede en iddialı aday olarak bakılıyor.
Avrupa Yılın Müzesi Ödülü, Avrupa kıtasının en eski ve en prestijli müze ödülü olarak biliniyor. Ödül için 4 ile 7 Mayıs 2022 tarihlerinde Estonya’nın Tartu kentinde tören düzenlenecek.
Başvuru süresi nasıl gelişti
Şanlıurfa’da 3 kurumun ortak yürüttüğü çalışmalar sonucu 31 Mayıs 2021’de “Göbeklitepe Örenyeri” ismiyle EMYA “Avrupa Yılın Müzesi Ödülü” yarışmasına başvuruda bulunulmuştu. EMYA tarafından yapılan değerlendirilmeler sonucunda başvuru kabul edildi. 3 Ağustos 2021 tarihinde EMYA Jüri Üyesi ve Bağımsız Araştırmacı Dina Sorokina tarafından ödül başvurusuna yönelik Göbeklitepe Örenyerinde inceleme yapıldı. İncelemenin ardından yapılan değerlendirme sonucu Göbeklitepe’nin Avrupa Aday Müzeler Listesine alındığı açıklandı.
Göbeklitepe teorileri alt üst etti
Günümüzden 12 bin yıl öncesine tarihlenen Göbeklitepe, henüz avcı ve toplayıcı tarzda yaşam süren insanların yarattığı bir kült (inanç) merkezi olarak biliniyor. İnsanlık tarihinin en önemli keşifleri listesinde ilk sırada yer alan Göbeklitepe, arkeolojik araştırmalar tarihinde Neolitik dönem olarak adlandırılan zaman dilimi için düşünülen modelleri ve teorileri alt üst etti. Göbeklitepe’yi en önemli kılan etkenlerden biri, günümüzden 12 bin yıl önce henüz yerleşik hayata geçmemiş avcı, toplayıcı yaşam süren insanların, hiçbir alet ve makine kullanmadan, çakmak taşlarıyla, sadece insan gücüne dayalı olarak Göbeklitepe’yi inşa etmiş olması.
Mısır Piramitlerinden 7 bin 500 yıl daha eski
Yıllardır tarih derslerinde öğretilen "göçebe toplulukların tarımı öğrenerek yerleşik hayata geçtiği" tezini çürüten Göbeklitepe, Malta’da bulunan tapınaktan yaklaşık 6 bin 500, Stonehenge'den 7 bin ve Mısır Piramitlerinden ise 7 bin 500 yıl daha eskiye dayanıyor. Göbeklitepe’yi diğer anıtsal yapılardan farklı kılan en önemli özelliklerden biri de, alanda bulunan dikili taşların çok belirgin bir şekilde insanı sembolize ediyor olması.
2018’de UNESCO Dünya Mirası Listesine girdi
2011 yılından bu yana UNESCO Dünya Miras Geçici Listesinde yer alan Göbeklitepe, 2018 yılı Temmuz ayında Bahreyn’de düzenlenen 42’nci Dünya Mirası Toplantısında, Türkiye’den 18’nci varlık olarak UNESCO Dünya Mirası Listesine alındı.