Günlük hayatımızda sık sık yararlandığımız bir teknoloji: GPS nedir, ne işe yarar, nasıl çalışır? 

Kullanıcıları yol sorma derdinden kurtaran ve kaybolma ihtimalimizi sıfıra indiren teknoloji GPS, her geçen zaman daha da gelişiyor ve nokta atışı konum bildirimleri sağlıyor. Günlük hayatımızın olmazsa olmazlarından biri haline gelen GPS nedir, ne işe yarar, nasıl çalışır gibi merak edilen sorulara gelin yakından bakalım.

Pek çok farklı sektörde kullanılan sayısız gelişmiş teknoloji olsa bile bunların tamamının günlük hayatımızda bir karşılığı olması gerekmiyor. Ancak GPS, bunlardan bir tanesi değil. GPS teknolojisi profesyonel olarak kullanılabildiği gibi son kullanıcının da akıllı telefonu üzerinden bile kullanabildiği bir sistem. Artık alışmış olsak bile GPS nedir, nasıl çalışır daha önce hiç merak ettiniz mi?

Webtekno editörleri tarafından hazırlanmış olan teknoloji haberleri ve içeriklerine baktığımız zaman GPS sisteminin uzun yıllardır bizimle olduğunu, pek çok farklı alanda kullanıldığını ve her geçen zaman daha da gelişmekte olduğunu görüyoruz. Öyle ki artık onsuz bir dünya düşünmek bile zor olacaktır. Gelin GPS nedir, ne işe yarar, nasıl çalışır gibi merak edilen sorulara yakından bakalım ve bu teknoloji hakkındaki detayları görelim.

GPS nedir? İşte merak edilen açılımı:

 
Global Positioning System, kısaca GPS, Türkçesi ile Küresel Yer Belirleme Sistemi; Dünya yörüngesinde dolanan uydular tarafından gönderilen konum, hız, zaman gibi verilerin alıcılar ve algoritmalar tarafından alınıp incelenerek kara, deniz ve hava yolculukları hakkında öngörü sağlayacak şekilde senkronize edildiği bir harita sistemidir. 

GPS nasıl çalışır?

GPS sisteminin temeli, Dünya yörüngesinde dönmekte olan uydulardan oluşur. Dünya’nın yaklaşık 20 bin kilometre üzerinde bulunan ve sayısı zaman zaman değişen 24 uydu saatte yaklaşık 14 bin kilometre hızla döner ve yeryüzüne devamlı veri akışı sağlar.

Söz konusu uyduların gönderdiği veriler tek başına bir anlam ifade etmez. Bu verileri alabilmek için bir yeryüzü alıcısına ihtiyaç vardır. Alıcı tarafından elde edilen veriler, özel bir algoritma üzerinde işlenir. Üç uydunun gönderdiği veriler işlendiği zaman bunların kesişme noktaları tespit edilir ve kesin olarak ortaya GPS verisi çıkar. En net konum bilgisi bu şekilde belirlenmiş olur. 

GPS sistemini oluşturan temel elemanlar:

GPS teknolojisi tek tuşla ulaşabildiğimiz basit bir sistem gibi görünse bile aslında arkasında son derece karmaşık elemanlardan oluşan bir yapı saklamaktadır. Üç temel bileşenden oluşan sistem sayesinde GPS teknolojisi çalışır ve tam olarak kullanıcıların istediği konum bilgilerini elde etmelerini sağlar.

Uzay, zemin ve kullanıcı ekipmanından oluşan bu iç bileşenin ilki olan uzay, Dünya yörüngesinde dönerek anlık veri akışı sağlayan uydulardır. Zemin elemanı, uydudan gelen verileri aynı şekilde anlık olarak alan ve işleyen sistemlerdir. Kullanıcı ekipmanları ise kullanıcıların işlenmiş GPS verilerine ulaşmalarını sağlayan akıllı telefon, akıllı saat ve benzeri cihazlardır. 

GPS çalışma sistemi:

 
GPS çalışma sisteminin ilk adımı uydulardır. Bu uydular yükseklik, konum ve hız hesaplamaları için trilaterasyon olarak adlandırılan bir teknik kullanırlar. Üç farklı uydudan alınan verilerin işlenmesi ile elde edilen bu teknik yani ilk adım, uyduların gönderdiği verilerin yeryüzündeki bir alıcıya ulaşması ile tamamlanır. 

Günde iki kez Dünya etrafında tam tur atan bu uyduların gönderdiği veriler, alıcı tarafından alınır ve algoritmaya aktarılır. Bu adım son derece önemlidir çünkü üç farklı uydudan alınarak onaylanan verilerin tam orta noktayı yani doğru konumu bulması bu süreç sonucunda gerçekleşir. 

Uydulardan aldığı verileri işleyen alıcılar, doğru konum bilgilerinin sinyallerini Dünya’ya dağıtır. Bu noktada kullanıcı cihazları devreye girer. Kullanıcı, cihazı üzerinden tam konum bilgisi istediği zaman bu sinyal tespit edilir ve kullanıcı cihazının etrafında bir yarıçap oluşturacak şekilde konum bilgisi alınır. Sinyal seviyesine göre konum bilgisi ufak sapmalarla alınabilir. 

GPS hangi alanlarda kullanılır?

 
Hepimizin bildiği gibi GPS sistemlerinin en yaygın kullanıldığı alan konum belirlemedir. Nerede olduğumuzu bilmediğimiz anlarda GPS’i açarız ve harita üzerinde nerede olduğumuzu görürüz. Aynı şekilde bir yerden bir yere gideceğimiz zaman harita üzerinde navigasyon bilgisi almak için de GPS sistemleri kullanılır.

GPS kullanılarak kişiler ve nesneler takip edilebilir. Anlık olarak alınan verilerle beslenen GPS teknolojisi sayesinde nerede olduğumuzu ve nereye gideceğimizi görebildiğimiz gibi varış noktasına ne kadar zamanda gidebileceğimizi de görürüz. Günlük hayatta kullanmasak bile bu teknoloji sayesinde uzmanlar, haritalama işlemleri yapmaktadır.

GPS sistemleri aktif olarak acil müdahale birimlerinde, eğlence amacıyla, sağlık sistemlerinde, inşaat sektöründe, madencilik sektöründe, taşımacılık sektöründe, balıkçılıkta, mobil iletişimde ve güvenlik alanında kullanılmaktadır. Bu açıdan baktığımız zaman GPS sistemlerinin eğlence amaçlı olduğundan daha çok hayati amaçlarla kullanıldığını söylemek mümkün.

GPS verileri güvenilir mi?

 
GPS verileri her zaman nokta atışı olmasa bile çoğu zaman son derece başarılı konum bilgisi paylaşmaktadırlar. Ancak bu teknolojiyi bozacak pek çok unsur vardır. Fiziksel engeller, atmosferik etkiler, yörünge modeli hataları, sayısal hesaplama hataları ve yapay parazit nedeniyle bazen GPS verileri sorunlu olabilir. Fakat yine de genel olarak güveniilr olduğunu söylemek mümkün.