Şanlıurfa'da tarımla uğraşanların yarısından fazlasının hiç toprağı yok!
Şanlıurfa Valisi Abdullah Erin tarafından mevsimlik tarım işçilerinin sorunlarını çözmeye yönelik tasarlanan 'Şanlıurfa Mevsimlik Tarım İşçiliği Eylem Planı 2022-2024' hazırlık çalışmaları başladı. Valilik organizasyonuyla düzenlenen çalıştayda, mevsimlik tarım işçisi ailelerin yaşadığı sorunlara dikkat çekildi. Çözüm önerileri konuşuldu. Çalıştayda söz alan sosyolog Prof. Dr. Şevket Ökten, kentte tarımla uğraşan çiftçilerden yüzde 58'inin hiç toprağı olmadığını vurguladı.
Şanlıurfa Valiliği organizasyonunda, Harran Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Şevket Ökten öncülüğünde yaklaşık bir buçuk yıl süren “Şanlıurfa’da Yaşayan Mevsimlik Tarım İşçilerinin Çalışma İlişkileri, Yaşam Koşulları, Sorunları ve Gelecek Beklentilerinin İrdelenmesi” konulu araştırma projesi ışığında, mevsimlik tarım işçilerinin sorunlarının çözümüne yönelik eylem planının belirleneceği çalıştay, GAPTEM konferans salonunda yapıldı.
Çalıştayın açılış töreninde bir konuşma yapan Vali Abdullah Erin, toplumsal sorunların çözümüne yönelik projelere öncülük etmeye, GAP Bölge Kalkınma İdaresi, Karacadağ Kalkınma Ajansı ve diğer müdürlüklerle birlikte çalışmaları tamamlayıp, somut çıktılar elde etmek için her türlü desteği vermeye devam edeceklerini söyledi.
Yaklaşık 170 bin kişi kayıt altına alınabildi
Mevsimlik tarım işçiliğinin tüm dünyada sorunlarla anıldığını hatırlatan Vali Erin, Türkiye’de Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve özelde Şanlıurfa’nın bu anlamda öne çıkan şehirlerden olduğunu ifade etti. Vali Erin, mevsimlik tarım işçiliği için ailesiyle birlikte başka illere giden vatandaşların sayıları hakkında bugüne kadar somut bir tespit yapılmamış olduğunu, ancak pandemi kısıtlamaları sürecinde seyahat izin belgesi düzenlenmesi zorunluluğu nedeniyle 2020 yılında 26 binin üzerindeki aileden 170 bine yakın kişinin kayıt altına alındığını kaydetti.
Bu tespitin de tam sayıyı vermediğini ancak hareket hakkında bir veri olduğunu ifade eden Vali Erin, mevsimlik tarım işçiliği için başka illere gidip, çalışma dönemine göre şehir değiştiren aileler de olduğunu ve zor hayat şartlarının bu şekilde sürdüğünü dile getirdi.
Tarım işçisi ailelerin yaşadığı sorunlara dikkat çekti
Mevsimlik tarım işçiliğinden sadece Güneydoğu Anadolu Bölgesinde 2 milyon kadar insanın etkilendiğini tahmin ettiklerini kaydeden Vali Erin, “Bu hareketten sadece çocuklar değil, kadınların da olumsuz etkilendiğini biliyoruz. Gittikleri yerlerde büyük zorluklarla karşılaştıklarını, bu annelerimizin bacılarımızın çok azının ilkokulu bitirdiğini biliyoruz. Dünyada 150 milyonun üzerinde çocuk işçi var. Bu çocukların önemli bir bölümünün mevsimlik tarım işçilerinden oluştuğunu da biliyoruz. Neredeyse her on çocuktan biri tehlikeli tabir edebileceğimiz bu işlerde çalışıyor” diyerek, mevsimlik tarım işçisi ailelerin yaşadığı sıkıntılara dikkat çekti.
Sorunun çözümünün çok aktörlü ve çok boyutlu olduğunu belirten Vali Erin, “Burada yapacağımız tespitler, Ankara’daki merkezi kuruluşlara, bakanlıklarımıza ve ilgili kurumlara da altlık teşkil edecek, önlerini görmelerini sağlayacak bir çalışma olacaktır” dedi.
Araştırma projesinin hazırlanması ve raporlanmasında emeği geçen Prof. Dr. Şevket Ökten başta olmak üzere tüm emeği geçenleri tebrik eden Vali Erin, belirlenecek eylem planının hayırlı olmasını diledi.
Harran Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Şevket Ökten de, hazırlanan projelerin Vali Abdullah Erin’in bölgede yaşanan sorunlara duyduğu özel kaygı ve insanlara olan muhabbetinden kaynaklandığını ifade ederek, Vali Erin’e ve Vali Yardımcısı Metin Esen’e teşekkür etti.
Ökten proje hakkında bilgi verdi
Mevsimlik tarım işçilerinin yaşam ve çalışma koşulları, sorunları, gelecek beklentileri gibi onlarca hususun araştırıldığı proje hakkında katılımcılara bilgiler veren Prof. Dr. Şevket Ökten, mevsimlik tarım işçisi temininde Güneydoğu Anadolu Bölgesinin ve bölgede de Şanlıurfa’nın ilk sırada geldiğini ifade etti. Bunun en önemli sebebinin Osmanlı’dan bugüne gelen “miri toprak sistemi” adı verilen mülkiyeti kaynaklı olduğunu dile getiren Ökten, toprak mülkiyeti kaynaklı sorunun günden güne büyüdüğünü söyledi.
Yarısından fazlasının toprağı yok
Şanlıurfa’da tarımla uğraşan çiftçilerden yüzde 58’inin hiç toprağı olmadığı bilgisini veren Ökten, toprağı olanların yüzde 75’inin ise 10 dönümden küçük toprağa sahip olduğunu ifade ederek, mevsimlik tarım işçiliğinin sebeplerinin en önemlisinin de bu husus olduğunu dile getirdi.
En çok kadın ve çocuklar sorun yaşıyor
Pandemi kısıtlamalarından da faydalanılarak, mevsimlik tarım işçisi ailelerle yapılan görüşmeler doğrultusunda hazırlanan araştırma projesinden elde edilen veriler hakkında bilgiler veren Prof. Dr. Şevket Ökten, mevsimlik tarım işçiliğinde en büyük sorunu kadın ve çocukların yaşadığını belirterek, çözüm önerilerini sundu.
Proje ile ne amaçlanıyor?
Şanlıurfa Mevsimlik Tarım İşçiliği Eylem Planı 2022-2024, Şanlıurfa’da yaşayan gezici mevsimlik tarım işçilerinin yaşadığı sorunların görünür kılınması, yaşam şartlarının iyileştirilmesi yönünde adımlar atılması, ilgili kurum ve kuruluşların rollerinin belirlenmesini amaçlayan bir rehber niteliğinde olacak. Plan ile mevsimlik tarım işçilerinin kamusal hizmetlere erişimlerinin artırılmasına yönelik yeni çalışmaların başlatılmasının yanı sıra, mevcut çalışmaların da etkinliklerinin artırılarak sürdürülmesi amaçlanıyor. Plan, yerel kamu kurum ve kuruluşları, sivil toplum kuruluşları ve özel sektör kuruluşlarının mevsimlik tarım işçiliği konusunda işbirliği oluşturma ve birlikte çalışma kapasitelerinin artırılmasını da hedefliyor.