Sosyolog Dusak sanatçı ve eser ilişkisini irdeledi

Sosyolog Halil Dusak, 'Sanatçı ve eser ilişkisi' başlıklı yazısında 'Bir insan neden başka bir şeyle değil de sanatla uğraşır' sorusuna yanıt aradı.

Sosyolog Halil Dusak, kaleme aldığı yazısında sanatçı ve eser ilişkisini irdeledi. “Bir insan neden başka bir şeyle değil de sanatla uğraşır” ve “Sakin bir hayat yaşamak varken sanatçının derdi nedir” sorularına yanıt aradı.

Dusak’ın “Sanatçı ve eser ilişkisi” başlıklı yazısı şöyle:

“Sanat, görünen şeyleri göz önüne sermez, onları görünür kılar.”

Paul Klee

Sanatçı, uykusuz kalacağını, yoksullukla mücadele edeceğini, kendi hayatından ve çoğu şeyden ödün vereceğini, bazen eserlerinden dolayı katı bir şekilde eleştirileceğini bildiği halde sanatla uğraşmaya devam etmektedir.

Bir insan neden başka bir şeyle değil de sanatla uğraşır?

Sakin bir hayat yaşamak varken sanatçının derdi nedir? 

Bu sorunun birçok cevabı olmakla birlikte, genel anlamda sanatçı, sorumlu insandır; bir toplumdan, tüm insanlıktan sorumludur. Çünkü bu durum onun evrensel olma özelliğinin kapılarını da aralamaktadır. Bireysellikten çıkışın da en önemli adımıdır. O, yalnız kendi bilincinden değil başkalarının bilincinden de sorumludur, o yalnız kendi ahlakından değil başkalarının ahlakından da sorumludur (Timuçin,2012; aktaran, Karakuş,2020). Ayrıca sanatçı, entelektüel seviyesi yüksek, toplum değerlerini bir adım daha ileri götürüp toplumu yücelten, topluma güzel ve estetik duygular katan yapıtlar ortaya koyma çabası içinde olan kişidir (Işık,2017). 

Yapıtların ortaya konulmasında yeteneğin yanı sıra çalışmak ya da pratik yapmak çok önemli bir yer tutmaktadır. Sanatçı sanat eserini ortaya çıkarmadan önce sosyoloji, felsefe ve psikolojiden de faydalandığı bilinmektedir. Çünkü hiçbir başyapıtın yetenekli olup çalışmayan ya da tekrar yapmayan biri tarafından gerçekleştirildiğine şahit olmamaktayız. Örnek vermek gerekirse: İspanyol kemancı Pablo de Sarasate “Dahi! Otuz yedi yıl boyunca, günde on dört saat pratik yaptım ve şimdi bana dahi diyorlar! ” diyerek çalışmanın ve motivasyonun önemine vurgu yapmıştır (Judkins, 2015; aktaran, Dinçeli,2020).

Malzemenin bir sanat eserine dönüştürülmesi, yaratma sürecinde ilk aşaması olurken malzeme çift yönlü bir sürecin başlangıcını da ifade etmektedir. Sanat eseri sanatçı için de kendini analiz etme ve anlamlandırma sürecini başlatmaktadır. Her sanat eseri, onu meydana getiren sanatçının kendisi ile yüzleşmesidir (Kuspit, 2018; aktaran, Dinçel,2020). Bir başka açıdan sanat eseri sanatçı için çoğu zaman toplumla bir iletişim kurma aracıdır. Sanat eseri, sanatçının parmak izi, dünya görüşü, kırılganlığı, isyanı, yaşamının parçaları, seçimleri… (Pazırlıoğlu Bingöl ve Çevik, 2020). Tarkovsky’nin dediği gibi ‘’Sanat bir yakarma, bir dua biçimidir ve insan yalnızca duasıyla yaşar.’’ (Osmanoğlu,2018).

Yararlanılan kaynaklar

Osmanoğlu, Ö.(2018). Tarkovsky Sinemasında Sanat ve Maneviyat İlişkisi: Andrei Rublev Üzerine Bir İnceleme. Cilt :03, Sayı :05
Dinçeli, D. (2020). Yaratıcılık ve sanat.
Karakuş, M.(2020). Sanatın Ne’liği ve İşlevi (Ali Şeriati ve Muhammed Kutub’un Düşüncesinden Hareketle Sanatın İnsaniliği-İslamiliği Meselesi). Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (15), 252-266.
Işık, M.(2017).Sanat ve Medeniyet Arasındaki Bağlantı. Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 11,s. 228-234
Pazarlıoğlu Bingöl, M., Çevik, N. (2020). Çağdaş Sanatta Bir İfade Unsuru Olarak Kolaj Üzerine Bireysel Söylemler. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Yıl: 13 Sayı: 36