Göbeklitepe, günümüzden yaklaşık 12.000 yıl öncesine (MÖ 9600-8200) tarihlenen, dünyanın bilinen en eski tapınak kompleksi olarak kabul edilen bir arkeolojik sit alanıdır.Türkiye’nin Şanlıurfa ilinde, Örencik Köyü yakınlarında yer almaktadır. Bu yapı, insanlık tarihine dair bildiklerimizi değiştiren çok önemli bir keşiftir.
Göbeklitepe’nin Önemi
1. Tarihin İlk Tapınağı
Göbeklitepe, şimdiye kadar keşfedilmiş en eski tapınak kompleksi olup, Neolitik Çağ’dan bile önce inşa edilmiştir.Bu durum, tarımdan önce dini inanışların ortaya çıkmış olabileceğini göstermektedir.2. Megalitik Mimarisi
Alan, ortalama 6 metre yüksekliğinde ve 10-20 ton ağırlığında olan "T" şeklindeki devasa dikilitaşlarla inşa edilmiştir.Taşlarda, çeşitli hayvan figürleri, soyut semboller ve insan betimlemeleri bulunur.3. Tarım ve Yerleşik Hayatın Kökeniyle İlgili Yeni Teoriler
Önceden, yerleşik hayata ve tarıma geçişin insanları büyük anıtlar yapmaya yönlendirdiği düşünülüyordu.Ancak Göbeklitepe, avcı-toplayıcı toplulukların tarıma geçmeden önce büyük tapınaklar inşa ettiğini gösteriyor.Bu durum, insanların dini amaçlarla bir araya gelip sonrasında tarımı ve yerleşik hayatı geliştirdiği fikrini güçlendiriyor.Göbeklitepe’nin Keşfi
İlk olarak 1963 yılında keşfedilmiş, ancak öneminin fark edilmesi 1994’te Alman arkeolog Klaus Schmidt tarafından yapılan kazılarla olmuştur.UNESCO, Göbeklitepe’yi 2018 yılında Dünya Mirası Listesi’ne almıştır.Göbeklitepe’deki Buluntular
- T biçimli dikilitaşlar: İnsan figürleri ve hayvan kabartmaları içeriyor.
- Hayvan kabartmaları: Aslan, yılan, tilki, akrep, domuz, turna kuşu gibi figürler var.
- Dairesel ve oval yapılar: Tören alanı veya tapınak olarak kullanıldığı düşünülüyor.
- Kazı çalışmaları sırasında rastlanan taş aletler ve hayvan kemikleri, avcı-toplayıcı bir yaşam biçiminin kanıtı.
Göbeklitepe’nin Gizemleri
- Kimler tarafından yapıldığı ve neden gömüldüğü hâlâ tam olarak bilinmiyor.
- Nasıl inşa edildiği konusunda da kesin bir bilgi yok çünkü o dönemde tekerlek ve metal aletler yoktu.
- Göbeklitepe, insanlık tarihinin en büyük sırlarından biri olmaya devam ediyor ve her yıl yapılan yeni kazılar, geçmişe dair daha fazla bilgi ortaya çıkarıyor.
