Bir toplum kendi suçlularını çoğaltabilir mi?
Ciddi bir soru. Bir toplum neden suçlularını çoğaltsın değil mi? Çoğaltıyor ama. Caydırıcı cezaların olmaması ve verilen cezaların da hafifletici olması suç oranını da arttırır.
Şu an yaşadığımız topluma bakalım. Suç işleme oranı gittikçe artıyor. Özellikle de cinayetler artıyor. Neden? Cinayet işleyip ceza alan kişinin önce sözde iyi halden, duruşmadaki saygılı tavırlarından(!) cezasının düşürülmesi, sonra birkaç yıl yatıp tahliye olması ya da af yasasının çıkarılmasıyla salıverilmeleri.
Şaka gibi ama gerçek. Bir cana kıyan insanların kısa sürede dışarıda olması diğer insanların da suç işlemesini bir ölçüde teşvik ediyor.
Eşine: “Ben seni öldürürüm, birkaç yıl yatar çıkarım ne de olsa” diyen adam bunun en önemli örneklerinden.
Dikkat ettiniz mi? Artık medyada cinayet haberlerini okuduğumuzda ya da izlediğimizde birkaç yıla çıkar diyoruz. Acı ama kanıksadığımız “acı gerçek.” İnsanların hukukun üstünlüğüne olan ihtiyacı kalmadı. Adaleti devletin yetkili organlarından değil, televizyon programlarından aramaya başladık. Gerçekten de adaleti orada bulabilir olduk. Biri kaybolmuş denildiğinde “şu programa çık, o sana bulur” diyoruz. Burada bile hukuki yollar önerilmiyor.
Hukukun caydırıcı olmaması vandalizmin artmasına neden oldu. Şiddet meşrulaştırılmaya başlandı. Hatta şiddet uygulamak neredeyse kişinin kendisine tanıdığı bir hak olarak görülmeye başlandı.
Kadına şiddet, çocuğa şiddet, hayvana, doktora… Şiddetler çeşitlenmeye başladı. Yapan kişi “pişman değilim yine olsa yine yaparım diyorsa” ortada ciddi bir sorun var demektir ve devlete düşen de bu sorunu çözmektir.
Maalesef ki bu konuda yapılan çalışmalar yetersiz kalıyor. Temele inilemiyor. Çıkarılan ceza yasaları vb. etkili değil. Oysaki çözüm sadece yasa çıkarmak değil, toplumsal boyutlarıyla ele alıp kişileri gerek sosyo-psikolojik olarak topluma kazandırmak gerekse maddi yaptırımların etkililiğini arttırmakla olur.
Umarız bir gün kanıksadığımız bu durumları olağanüstü bir şeymiş gibi görebileceğimiz duyguları yaşarız.